Σπατουλαριστοί τοίχοι

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Το σπατουλάρισμα είναι ότι πιο καλό μπορούμε να κάνουμε στο χρωματισμό των εσωτερικών τοίχων, για να έχουμε ένα ικανοποιητικό αποτέλεσμα τόσο από πλευράς εμφάνισης όσο και αντοχής. Είναι μια τεχνική που έχει υιοθετηθεί από τους τεχνίτες εδώ και πολλά χρόνια. Παλαιότερα, στις τοιχογραφίες με αυγό.Αργότερα, το υλικό που χρησιμοποιήθηκε ήταν το λαδερό και το σέρτικο. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 70 σημειώθηκε ένας οικοδομικός οργασμός που είχε σαν αποτέλεσμα την αύξηση της ζήτησης.Αυτή την εποχή κάνει την εμφάνιση της, σαν υλικό σπατουλαρισματος και η κόλλα που μέχρι τότε χρησιμοποιούταν σαν υδρόχρωμα, Από την άλλη πλευρά η τεχνολογική πρόοδος και οι νέες μέθοδοι της χημείας δίνουν τη δυνατότητα στις βιομηχανίες να συνθέσουν στόκους χημικούς με μικρό κόστος και μεγάλη ανθεκτικότητα. Έτσι, τα νέα υλικά προσαρμοσμένα πια στις σύγχρονες ανάγκες, δεν άργησαν να κατακτήσουν την αγορά. Εμείς στη συνέχεια θα σας δώσουμε τις συνταγές και τους τρόπους παρασκευής τριών στόκων:
α. Λαδερό και σέρτικο
6. Παρετίνα (βιομηχανοποιημένος στόκος)
γ. Κόλλας λαδερό.   
ΥΛΙΚΑ ΣΤΟΚΟΙ
Ορισμένοι στόκοι υπάρχουν έτοιμοι στα χρωματοπωλεία, οι περισσότεροι όμως φτιάχνονται από τους τεχνίτες.Η επιτυχία της παρασκευής τους εξαρτάται από τις ακρι­βείς αναλογίες των υλικών αλλά και από την καλή ποιότητα τους.Δηλαδή το λινέλαιο θα πρέπει να είναι ωμό άριστης ποιότητας Επίσης το νέφτι πρέπει να είναι καλής ποιότητας καιόχι νεφτίνη ή οποιοσδήποτε διαλύτης. Αν αυτά τα δύο βασικά υλικά δεν είναι άριστα θα έχουμε προβλήματα, όπως σκάσιμο του στόκου, κακή σύνθεση (μέλωμα), επιτάχυνση ή αντίθετα επιβράδυνση στο στέγνωμα και πολλά άλλα προβλήματα.

ΣΤΟΚΟΣ ΤΟΙΧΩΝ ΠΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΡΩΣΗΣ ΛΑΔΕΡΟ

Το λαδερό χρησιμοποιείται μόνο για σπατουλάρισμα στην πρώτη επίστρωση καινούριων ή υδροχρωματισμένων τοίχων.

ΥΛΙΚΑ

Λινέλαιο..........................250   γραμ.

Στεγνωτικό ....................30
Νερό  ............................20
Στόκος (σκόνη) ..............700

ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ
Ρίχνουμε όλα τα υγρά υλικά σε ένα δοχείο, τα ανακατεύ­ουμε και στη συνέχεια ρίχνουμε το στόκο. Το υλικό πρέπει να έχει τόση πυκνότητα όση απαιτείται για να μην πέφτει από την σπάτουλα. Αν γίνει σφιχτό το αραιώνουμε με λινέλαιο, αν είναι αραιό το σφίγγουμε με στόκο σκόνη. Το λαδερό συντηρείται αν σκεπάσουμε την επιφάνεια του με νερό. Τα παραπάνω υλικά μας δίνουν 1 κιλό στόκο που μπορούμε να σπστουλάρουμε 11/2-2 τετρ. μέτρα.

ΣΤΟΚΟΣ ΤΟΙΧΩΝ ΠΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΡΩΣΗΣ ΠΑΡΕΤΙΝΑ (Βιομηχανοποιημένος στόκος)

Η παρετίνα είναι υλικό που αποτελείται από λευκό τσι­μέντο και διάφορες πετροκόλλες. Υπάρχει έτοιμη στην αγορά σε μορφή σκόνης και γίνεται στόκος σπατουλαρίσματος με την βοήθεια νερού.Το υλικό που θα φτιάξουμε πρέπει να δουλευτεί εντός τριών ωρών γιατί χαλάει.
ΣΤΟΚΟΣ ΤΟΙΧΩΝ ΠΡΩΤΗΣ ΕΠΙΣΤΡΩΣΗΣ ΚΟΛΛΑ-ΛΑΔΕΡΟ
Η κόλλα χρησιμοποιείται μόνο για σπατουλάρισμα στην πρώτη επίστρωση καινούριων ή υδροχρωματισμένων τοίχων. Η κόλλα δεν έχει συγκεκριμένη δοσολογία. Οι αναλογίες ποικίλουν ανάλογα με την ποιότητα που θέλουμε να δώσουμε στο υλικό μας. Παρακάτω σας δίνουμε δύο ποιότητες κόλλας λαδερού. Την απλή και την ενισχυμένη μορφή.

ΑΠΛΟ

κόλλα ............................................. (1/8) 125 γραμ.
νερό  ...................,.......................... 4 κιλά
λινέλαιο .......................................... 500 γραμ.
στεγνωτικό ......................................500 γραμ,

στόκος σε σκόνη ...............................15 κιλά

ΕΝΙΣΧΥΜΕΝΟ

κολλά ..............................................(1/8) 125 γραμ.
νερό ............................................... 4 κιλά
λινέλαιο ...........................................1 κιλό
στεγνωτικό ..................................... 1 κιλό

στόκος σε σκόνη ..............................18 κιλά

ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ

Βάζουμε το νερό σε ένα δοχείο και ρίχνουμε λίγο-λίγο την κόλα ενώ συγχρόνως ανακατεύουμε το μείγμα με ένα ξύλο.Προσοχή: Την κόλλα δεν πρέπει να την αδειάσουμε μονοκόμματα γιατί θα σβολιάσει.Αφού ρίξουμε σιγά-σιγά όλη την κόλλα συνεχίζουμε το ανακάτεμα για άλλα 5 λεπτά της ώρας ώσπου να αφρίσει καλά. Αφήνουμε το μείγμα 15 λεπτά τουλάχιστον για την τελική διάσπαση της κόλλας.Εφ' όσον μας το επιτρέπουν τα χρονικά μας περιθώρια είναι καλό να λιώνουμε την κόλλα από την προηγούμενη μέρα.Ρίχνουμε την κόλλα σε ένα άλλο δοχείο και προσθέτουμε το λινέλαιο και το στεγνωτικό. Τα ανακατεύουμε και προσθέτουμε και το στόκο.
Αν το υλικό μας είναι σφιχτό το αραιώνουμε με μείγμα κόλλας ή με λινέλαιο. Αν είναι αραιό το σφίγγουμε με στόκοσκόνη. Μπορεί να συντηρηθεί αν σκεπάσουμε την επιφάνεια του με νερό. Τα παραπάνω υλικά μας δίνουν μία δόση στόκου με την οποία μπορούμε να σπατουλάρουμε 30-40 τετρ. μέτρα μία επίστρωση.

ΣΤΟΚΟΣ ΤΟΙΧΩΝ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΕΠΙΣΤΡΩΣΗΣ ΣΕΡΤΙΚΟ

(ΑΝΤΟΥΙ)

Το σέρτικο χρησιμοποιείται για το σπατουλάρισμα τοίχων στη δεύτερη επίστρωση μετά από το λαδερό, την κόλλα και την παρετίνα. Δεν υπάρχει συγκεκριμένη δοσολογία των υλι­κών. Αυτό κανονίζεται ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες και το τράβηγμα του τοίχου.Εμείς θα σας δώσουμε την κατά μέσο όρο δοσολογία την οποία θα προσαρμόσετε στις ιδιαιτερότητες του τοίχου που πρόκειται να δουλέψετε.Αν π.χ. οι τοίχοι τραβάνε ή μαδάνε προσθέτουμε λινέλαιο και αφαιρούμε το ανάλογο νέφτι. Αντίθετα αν δεν τραβάνε, δηλαδή δεν στεγνώνουν, προσθέτουμε νέφτι και αφαιρούμε το ανάλογο λινέλαιο.

ΥΛΙΚΑ

λινέλαιο  ........................ 90 γραμ.
νέφτι  ............................ 90 γραμ.
στεγνωτικό .................... 10 γραμ.
νερό  ............................. 10 γραμ.
τσίγκος σε σκόνη …......... 500 γραμ.

στόκος ...............…........ 300 γραμ.

ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ

Ρίχνουμε τα υγρά υλικά σε ένα δοχείο. Τα ανακατεύουμε και στη συνέχεια προσθέτουμε τον τσίγκο και όσο στόκο χρειαστεί. Ένας από τους βασικούς παράγοντες επιτυχίας κατά την παρασκευή του υλικού μας είναι το ανακάτεμα του τσίγκου και του στόκου. Προσπαθούμε η ανάμειξη των υλικών μας να γίνεται με όσο το δυνατόν λιγότερο ανακάτεμα.Το τελικό υλικό μας διατηρείται και την επόμενη μέρα, αρκεί να καλύψουμε την επιφάνεια του με νερό. Όταν θέλουμε να ξαναδούλεψουμε, χύνουμε το νερό και το σφίγγουμε με τσίγκο. Καλό είναι όμως να φτιάχνουμε τόσο υλικό όσο χρειαζόμαστε να δουλέψουμε την ίδια μέρα γιατί την επόμενη δεν είναι και τόσο κατάλληλο.Τα παραπάνω υλικά μας δίνουν 1 κιλό στόκο με τον οποίο μπορούμε να σπατουλάρουμε 3-4 τετρ. μέτρα.

ΑΣΤΑΡΙΑ

Τα αστάρια τα χρησιμοποιούμε μετά το πρώτο σπατουλάρισμα (λαδερού, κόλλας ή παρετινας), προετοιμάζοντας τον τοίχο να δεχτεί το δεύτερο (σέρτικο) ή τον απ' ευθείας χρωματισμό με πλαστικό.Τα αστάρια που χρησιμοποιούμε είναι δύο τύπων: α) του λαδιού και 6) του πλαστικού.

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΟΙΧΩΝ

Η προετοιμασία των τοίχων χρειάζεται τις εξής εργασίες:α) Στοκάρισμα των τοίχων από τυχόν τρύπες και ψιλομερεμέτια με γύψο και νερό.Β) Τρίψιμο με πατόχαρτο Νο 60-100. Όσο πιο καλά τριφτούν τόσο περισσότερο θα διευκολυνθούμε στο σπατουλάρισμα.γ) Ξεσκόνισμα όλων των επιφανειών.Μετά από τις παραπάνω εργασίες, οι τοίχοι είναι έτοιμοι να δεχτούν το σπατουλάρισμα της πρώτης επίστρωσης. 

ΣΠΑΤΟΥΛΑΡΙΣΜΑ ΤΟΙΧΩΝ ΜΕ ΛΑΔΕΡΟ ΚΑΙ ΣΕΡΤΙΚΟ

Το σπατουλάρισμα με λαδερό και σέρτικο έχει διάφορους τρόπους εφαρμογής Εμείς θα σας δώσουμε δύο:α) τον κλασικό που είναι: λαδερό - αστάρωμα - σέρτικο και β) το γαλλικό που είναι; λαδερό  σέρτικο.

α) ΚΛΑΣΙΚΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΣΠΑΤΟΥΛΑΡΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΙΧΩΝ (λαδερού — ασταρώματος — σέρτικου)

Αφού έχει προηγηθεί η προετοιμασία των τοίχων και το φτιάξιμο του υλικού, αρχίζουμε το σπατουλάρισμα.
Αν είμαστε δεξιόχειρες και θέλουμε να σπατουλάρουμε κάθετα, αρχίζουμε από δεξιά προς τα αριστερά. Αν σπατουλάρουμε οριζόντια, τότε αρχίζουμε από αριστερά προς τα δεξιά (όπως φαίνεται στο σκίτσο).Ένας ειδικευμένος τεχνίτης μπορεί με ένα χέρι να στρώσει το σπατουλάρισμα του λαδερού. Αν όμως πρόκειται για ερασιτέχνη τότε θα συνιστούσαμε να σπατουλάρει δύο χέρια. Ένα οριζόντια και ένα κάθετα. Δηλαδή σπατουλάρουμε 5-10 τετραγωνικά μέτρα οριζόντια και κατόπιν γυρίζουμε και δευτερώνουμε κάθετα.Μετά από 2-3 ώρες πρέπει να γυρίσουμε στις σπατουλαρισμένες επιφάνειες για να φτιάξουμε το πάτημα. Αυτό σημαίνει ότι χρησιμοποιώντας τη δεξιά σπάτουλα καθαρισμένη, χωρίς υλικό, την περνάμε απαλά στους σπατουλαρισμένους τοίχους ώστε να στρώσουν οι σπαθιές που έχουν δημιουργηθεί.Αν και κατά το πάτημα μαδάει το υλικό τότε δεν πατάμε αλλά περνάμε τα σπατουλαρίσματα με ένα πανί ώστε να πετύχουμε τον καθαρισμό τους.Αν και πάλι μαδάνε ή χαλάνε, τότε τα αφήνουμε όπως είναι αλλά θα έχουμε μεγαλύτερο κόπο την επόμενη μέρα στο τρίψιμο.Μετά το λαδερό πρέπει να ακολουθήσει το αστάρωμα. Αναλυτικά, μετά από 4-5 μέρες που θα έχει στεγνώσει το σπατουλάρισμα. τρίβουμε τους τοίχους με γυαλόχαρτο Νο 3 προσέχοντας να σβήσουν όλες οι σπαθιές και οι ατέλειες του, ξεσκονίζουμε προσεκτικά και περνάμε το αστάρι λαδιού με πινέλο ή κύλινδρο. Την επόμενη μέρα που θα έχει στεγνώσει το αστάρι, τρίβουμε τους τοίχους απαλά με γυαλόχαρτο Νο 2 και αρχίζουμε το οπατουλάρισμα της δεύτερης επίστρωσης που είναι το σερτικάρισμα,Φτιάχνουμε το σέρτικο και αρχίζουμε να σπατουλάρουμε αντίθετα από το λαδερό, δηλαδή αν το τελευταίο χέρι του λαδερού έχει γίνει κάθετα, τότε το σερτικάρισμα θα γίνει οριζόντια και με τον ίδιο τρόπο που σπατουλάρουμε το λα­δερό. Το σερτικάρισμα θέλει από 1 μέρα μέχρι 2 βδομάδες για να στεγνώσει και ο χρόνος εξαρτάται κυρίως από τις καιρικές συνθήκες.Όταν στεγνώσει το τρίβουμε πολύ καλά με γυαλόχαρτο Νο 2, ολοκληρώνοντας έτσι τη διαδικασία του κλασσικού σπατουλαρίσματος. Από εκεί και πέρα ακολουθεί ο χρωματισμός της αρεσκείας μας, όπως π.χ. πλαστικό, ελαιόχρωμα (σαγρέ) ή ριπολίνη και με τους τρόπους που θα αναπτύξουμε στα αντίστοιχα κατά περίπτωση κεφάλαια.

β. ΓΑΛΛΙΚΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΣΠΑΤΟΥΛΑΡΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΙΧΩΝ (λαδερού-σέρτικου)

Ο γαλλικός τρόπος είναι οικονομικότερος σε εργασία, αλλά δαπανηρότερος σε υλικά. Ως προς την αντοχή είναι εφάμιλλος του κλασικού και ίσως και καλύτερος γιατί δεν αφήνει να μεσολαβήσουν χρονικά περιθώρια ανάμεσα στις δύο επιστρώσεις. Έτσι αποκλείεται η περίπτωση επικαθίσεις σκόνης πάνω στο πρώτο στρώμα και πετυχαίνουμε τέλεια συγκόλληση των δύο στρωμάτων .Για τη σωστή εφαρμογή αυτού του τρόπου χρειάζονται ταυτόχρονα δύο άτομα. Αναλυτικά, αφού έχουν ολοκληρωθεί οι προετοιμασίες των τοίχων (τρίψιμο), φτιάχνουμε σε δύο δοχεία το λαδερό και το σέρτικο.Το ένα άτομο, με το λαδερό σπστουλάρει κάθετα και το άλλο με το σέρτικο οριζόντια. Ο τρόπος είναι πάντα ο ίδιος που σπατουλάρουμε και στο κλασικό. Μετά το σωστό στέγνωμα των τοίχων και το τρίψιμο τους με γυαλόχαρτο Νο 2, χωρίς ν' ασταρώσουμε, μπορούμε να περάσουμε το χρώμα της αρεσκείας μας, όπως π.χ. πλαστικό, ελαιόχρωμα (σαγρέ) ή ριπολίνη, ακολουθώντας τις οδηγίες που δίνουμε αναλυτικά στίς παρακάτω σελίδες.