Μελανά χρώματα.

ΤΗΣ ΠΑΡΗΣ ΣΠΙΝΟΥ

ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΑ οι εικαστικοί καλλιτέχνες αγωνίζονταν για την ελευθερία της έκφρασης, τώρα μάχονται για να επιβιώσουν σε ένα χώρο που πλήττεται ιδιαίτερα από την οικονομική ύφεση, καθώς το έργο που παράγουν, από την παραδοσιακή ζωγραφική και γλυπτική μέχρι τη σύγχρονη βίντεο αρτ, θεωρούνται είδη πολυτελείας.

Εκατοντάδες νέοι δημιουργοί αποφοιτούν κάθε χρόνο από τις Σχολές Καλών Τεχνών. Πώς να χωρέσουν στα λιγοστά τετραγωνικά των γκαλερί -κι ας είναι ήδη υπεραρκετές-, πώς να ανοίξουν τις πύλες των μουσείων και των φεστιβάλ, πώς να πείσουν τους επιμελητές και τους ειδικούς για την αξία τους;

Οσοι έχουν καταφέρει να ανέβουν στη σκάλα της αναγνώρισης και τα έργα τους ανήκουν σε δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές συμμετέχουν σε θεματικές εκθέσεις, επωφελούνται από τα θετικά της παγκοσμιοποίησης, συμμετέχοντας μέσω μουσείων και ιδρυμάτων σε διεθνείς διοργανώσεις στις μητροπόλεις του εξωτερικού.

Οταν πάλι εκπροσωπούνται από αίθουσες τέχνης παίρνουν μέρος σε εμπορικές φουάρ, εντός και εκτός συνόρων. Δεν είναι όμως και μικρό το τίμημα, καθώς η αίθουσα που διαχειρίζεται τα έργα τους κρατάει τουλάχιστον το 40% της αξίας τους -υπάρχουν και περιπτώσεις που το ποσοστό φτάνει το 70%- με αποτέλεσμα οι τιμές να ανεβαίνουν και να δημιουργείται μια φούσκα υπεραξίας που έσκασε με τη βελόνα της κρίσης.

Δεν είναι λίγοι οι νέοι δημιουργοί που αξιοποιούν προγράμματα «φιλοξενίας» ξένων πολιτιστικών φορέων κι άλλοι που αποφασίζουν να πάρουν τα συνεργά τους και να φύγουν από την Ελλάδα προσδοκώντας ένα καλύτερο μέλλον.

Ασφαλώς και έχουν δει καλύτερες μέρες οι εικαστικοί. Τώρα, όσοι έχουν εργασιακή σχέση με το Δημόσιο ως καθηγητές βλέπουν τους μισθούς να περικόπτονται -όπως και των υπολοίπων- τις ώρες διδασκαλίας να συρρικνώνονται, ακόμα και το μάθημα των καλλιτεχνικών να εξοστρακίζεται από τα λύκεια. Από την άλλη, η επέλαση του «Καλλικράτη» κάνει τα πολιτιστικά κέντρα των δήμων να φυτοζωούν και τα εικαστικά εργαστήρια να κλείνουν το ένα μετά το άλλο, ελλείψει πόρων, ενώ οι συμβάσεις δεν ανανεώνονται.

Γεγονός είναι ότι οι περισσότεροι εικαστικοί καλλιτέχνες είναι αναφάλιστοι, εφόσον ήδη από το 1999 τα μέλη του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας εξαιρέθηκαν από την υποχρεωτική εγγραφή στο ΤΕΒΕ (τώρα ΟΑΕΕ) με δική τους πρωτοβουλία και με το σκεπτικό ότι δεν παράγουν εμπορικό αλλά κοινωνικό έργο. Βεβαίως, εάν κάποιος το επιθυμεί, μπορεί να εγγραφεί στον ΟΑΕΕ και να πληρώνει ο ίδιος τις εισφορές όπως και οι υπόλοιποι ελεύθεροι επαγγελματίες.

«Λόγω του ότι δεν έχει λυθεί ακόμα το ασφαλιστικό-συνταξιοδοτικό των εικαστικών η πολιτεία τούς έχει εντάξει στη νοσοκομειακή περίθαλψη των "ανασφάλιστων κοινωνικών ομάδων"» επισημαίνει η πρόεδρος του ΕΕΤΕ Εύα Μελά. «Ομως σήμερα και αυτό ακόμα αμφισβητείται αφού μπαίνουν συχνά οικονομικά κριτήρια για τη χορήγηση του βιβλιαρίου νοσοκομειακής περίθαλψης».

Το επιμελητήριο επίσης προτείνει η εισφορά των εικαστικών καλλιτεχνών για την ασφάλισή τους να είναι συλλογική και αναλογική των εσόδων τους. «Το μερίδιο του εργοδότη να αναλαμβάνει το κράτος, το οποίο με την παρουσίαση των καλλιτεχνικών έργων σε δημόσιες εκθέσεις και μουσεία "εκμεταλλεύεται" ακόμα και μετά θάνατον τα έργα τους. Ενα ποσοστό πρέπει να πληρώνουν και όσοι εμπλέκονται στη διακίνηση του εικαστικού έργου κι ένα ποσοστό οι δημιουργοί επί των εσόδων από καλλιτεχνικές υπηρεσίες» επισημαίνει η ίδια, που θίγει και το θέμα των τιμητικών συντάξεων: «Με τον νέο νόμο έχουν συρρικνωθεί και ο θεσμός έχει ξεπέσει σε κρατικό επίδομα προς αναξιοπαθούντες απορους καλλιτέχνες...».

Παρά την άσχημη κατάσταση που δημιουργεί η οικονομική στενότητα, υπάρχουν ευκαιρίες για... στενότερες επαφές και συνεργασίες. Η ισχύς εν τη ενώσει φαίνεται να είναι το αντίδοτο στην κρίση για αρκετούς εικαστικούς, ιδιαίτερα της νεότερης γενιάς, οι οποίοι οργανώνουν με δική τους πρωτοβουλία ομαδικές πειραματικές εκθέσεις, σε απρόβλεπτους χώρους -παλιές βιοτεχνίες, διαμερίσματα- με χαμηλό ενοίκιο και χορηγούς.

Ακόμα και αρκετοί καθηγητές της Καλών Τεχνών αναλαμβάνουν να προβάλλουν με ομαδικές εκθέσεις τη δουλειά των σπουδαστών των εργαστηρίων τους, αποδεικνύοντας ότι και σε χαλεπούς καιρούς κάτι καινούριο κι ενδιαφέρον μπορεί να γεννηθεί.

Πηγή άρθρου. http://www.enet.gr/?i=news.el.texnes&id=270729